បណ្ឌិត យង់ ពៅ៖ ការកែសម្រួលសមាសភាពរាជរដ្ឋាភិបាល ជារឿងធម្មតាស្របតាមច្បាប់ និងផ្អែកលើភាពចាំបាច់របស់ក្រសួង ឬរាជរដ្ឋាភិបាល

រដ្ឋសភានៃកម្ពុជា នៅព្រឹកថ្ងៃទី២០ ខែកញ្ញា ឆ្នាំ២០២៤នេះ បានបោះឆ្នោតផ្តល់សេចក្តីទុកចិត្តលើការកែសម្រួលសមាសភាពរាជរដ្ឋាភិបាលនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា ចំនួន ២រូប។ ក្នុងនោះ ឯកឧត្តម ហួត ហាក់ ប្តូរមកកាន់តំណែងជារដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងទេសចរណ៍ និងឯកឧត្តម សុខ សូកេន ប្តូរមកកាន់តំណែងជា រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងអធិការកិច្ចវិញ។

ពាក់ព័ន្ធនឹងការកែសម្រួលសមាសភាពរបស់រាជរដ្ឋាភិបាលនេះ លោកបណ្ឌិត យង់ ពៅ អគ្គលេខាធិការនៃរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា បានលើកឡើងថា នេះគឺជាដំណើរការជាប្រក្រតីភាពស្របតាមច្បាប់ ដែលប្រមុខរាជរដ្ឋាភិបាលអាចស្នើសុំរដ្ឋសភាបោះឆ្នោតផ្ដល់សេចក្ដីទុកចិត្តលើការកែសម្រួលសមាសភាពរាជរដ្ឋាភិបាល ផ្អែកលើភាពចាំបាច់ ទិដ្ឋភាពជាក់ស្ដែងនៃសង្គម នយោបាយ ភាពចាំបាច់របស់ក្រសួង ឬភាពចាំបាច់របស់រាជរដ្ឋាភិបាល។

លោកបណ្ឌិតបានបន្តថា ពាក់ព័ន្ធនឹងការកែសម្រួលសមាសភាពរបស់រាជរដ្ឋាភិបាលនេះដែរ មានការលេចឭពាក្យចចាមអារ៉ាមថា នឹងមានការផ្លាស់ប្ដូររដ្ឋមន្ត្រីដើម្បីពង្រឹងប្រសិទ្ធភាពនៃការបំពេញតួនាទីការងារ។ ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយ ការកែសម្រួលតួនាទីរដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងណាមួយ ដូចពាក្យចចាមអារ៉ាមក្រៅផ្លូវការនេះ គឺអាចត្រូវបានធ្វើឡើងនៅក្រោមហេតុផលលទ្ធភាព សមត្ថភាព នៃការដឹកនាំគ្រប់គ្រងក្រសួងស្ថាប័នផងដែរ។ ត្រង់ចំណុចនេះ មានន័យថា ប្រសិនបើឥស្សរជនរូបណាដែលមានសមត្ថភាពនិងថាមភាពពេញលេញ ទោះបីជាផ្លាស់ប្ដូរទៅក្រសួង ឬស្ថាប័នណា ក៏នឹងនៅតែអាចបញ្ចេញសមត្ថភាពនៅក្នុងការដឹកនាំក្រសួងស្ថាប័នថ្មីផងដែរ ប៉ុន្តែប្រសិនបើពុំមានសមត្ថភាពនោះទេ បើទោះបីជាផ្លាស់ប្ដូរក្រសួងក្ដី ក៏ពុំអាចដឹកនាំក្រសួងស្ថាប័នមិនមានប្រសិទ្ធភាព មិនអាចដោះស្រាយបញ្ហាដែលកើតមានបាននោះដែរ។ ប្រការនេះ គេអាចមើលឃើញយ៉ាងជាក់ច្បាស់ ពីបទពិសោធនៃការផ្លាស់ប្ដូររដ្ឋមន្ត្រីនៅក្នុងនីតិកាលកន្លងមក ដែលរដ្ឋមន្ត្រីសកម្ម និងមានសមត្ថភាព បាននាំមកនូវវឌ្ឍនភាពថ្មីនៅក្នុងក្រសួងស្ថាប័ន ដែលខ្លួនបានដឹកនាំនិងគ្រប់គ្រង។ ទោះជាយ៉ាងណា ការដឹកនាំក្រសួងស្ថាប័នរបស់រដ្ឋមន្ត្រីនៅក្នុងរាជរដ្ឋាភិបាលនីតិកាលទី៧ នៅក្នុងរយៈពេល១ឆ្នាំកន្លងទៅនេះ អាចនឹងជួបការប្រឈមផ្សេងៗ ដោយសារបញ្ហាខ្លះគឺជារឿងបន្សល់ពីរដ្ឋាភិបាលនីតិកាលមុន ដែលពុំទាន់អាចដោះស្រាយបញ្ចប់បាន។

ជាមួយគ្នានេះផងដែរ បញ្ហាវិស័យទេសចរណ៍ ត្រូវបានមហាជនផ្ដោតការចាប់អារម្មណ៍ច្រើន ដោយសារតែមានការអះអាងថាមានកំណើនភ្ញៀវទេសចរ ដោយប្រៀបធៀបទៅនឹងដំណាក់កាលរីករាលដាលជំងឺកូវីដ-១៩។ ទោះជាយ៉ាងនេះក្ដី ក៏ទស្សនៈពីស្រទាប់មហាជន ដែលមានការលើកឡើងពីអ្នកមុខរបរតូចតាចជាច្រើននៅក្នុងវិស័យទេសចរណ៍ បានរអ៊ូរទាំចំពោះការខាតបង់ ដួលរលំ និងផលវិបាកជាច្រើនទៀត ពីអ្នកប្រកបមុខរបរតូចៗ អ្នកលក់រាយ និងអ្នកប្រកបរបរនៅក្នុងវិស័យទេសចរណ៍នេះ។

វិស័យទេសចរណ៍កម្ពុជា ដែលរងគ្រោះដោយសារវិបត្តិសាកល នៅតែបន្តមានកំណើនតិចតួច បើធៀបជាមួយនឹងប្រទេសជិតខាង ដែលបានបើកទទួលភ្ញៀវទេសចរឡើងវិញរហូតដល់រាប់សិបលាននាក់ ខណៈដែលអ្នកប្រកបមុខរបររកស៊ី និងបំពេញការងារនៅក្នុងវិស័យនេះ បន្តការត្អូញត្អែរជាបន្តបន្ទាប់ដែលទាមទារឱ្យមានដំណោះស្រាយជាក់លាក់ និងមានប្រសិទ្ធភាព។ ជាការពិតណាស់ បញ្ហាវិស័យទេសចរណ៍ មិនអាស្រ័យដោយសារបុគ្គលម្នាក់ឬពីរនាក់នោះទេ គឺអាស្រ័យទៅលើប្រព័ន្ធទាំងមូល ដែលគេត្រូវទទួលស្គាល់ និងសិក្សាស្រាវជ្រាវ ពិនិត្យពិចារណា ស្វែងរកដំណោះស្រាយរួមមួយដែលមានប្រសិទ្ធភាព ដើម្បីឈានទៅធ្វើការកែសម្រួលជាលក្ខណៈប្រព័ន្ធ។ បញ្ហានៅក្នុងវិស័យទេសចរណ៍ដែលគប្បីត្រូវពិនិត្យ និងដោះស្រាយនាពេលបច្ចុប្បន្ននេះរួមមានដូចជា បាតុភាពអសកម្មនានានៅតាមច្រកអន្តរជាតិ ថ្លៃចំណាយផ្សេងៗសម្រាប់ការធ្វើដំណើរកម្សាន្តនិងហូបចុក បញ្ហាសន្តិសុខសណ្ដាប់ធ្នាប់ បញ្ហាអនក្ខរកម្មព័ត៌មាន និងការរៀបចំកញ្ចប់សេវាកម្មទេសចរណ៍។ ការគិតគូរអំពីការធ្វើបដិសណ្ឋារកិច្ច និងសេវាកម្មប្រកបដោយភាពកក់ក្ដៅចំពោះភ្ញៀវទេសចរ ពិសេសភ្ញៀវទេសចរបរទេស គឺជារឿងដ៏សំខាន់មួយដែលត្រូវផ្ដោតការយកចិត្តទុកដាក់ ព្រោះប្រសិនបើគេមានអនុស្សាវរីយ៍ល្អនៅកម្ពុជា គេនឹងដក់ចិត្តស្រឡាញ់ពេញចិត្តនិងរីករាយជាមួយដំណើរកម្សាន្តនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា ហើយមានបំណងវិលត្រឡប់មកលេងកម្សាន្តជាថ្មីម្ដងទៀត។ បន្ថែមពីលើនេះ ពួកគេគឺជាអ្នកនាំសារទៅកាន់បងប្អូន មិត្តភក្តិ និងប្រជាជនរបស់ពួកគេ គេពិតជានឹងនាំសារល្អៗ ដើម្បីទាក់ទាញភ្ញៀវទេសចរជាច្រើនទៀត ឱ្យគិតពិចារណាអំពីដំណើរកម្សាន្តមកកាន់ប្រទេសកម្ពុជា ជាចំណែកដ៏សំខាន់នៅក្នុងជំរុញវិស័យទេសចរណ៍កម្ពុជា។

បើតាមលោកបណ្ឌិត យង់ ពៅ សម្រាប់បញ្ហានៅក្នុងក្រសួងស្ថាប័ន ឬវិស័យដទៃផ្សេងទៀត ការកែសម្រួលឬផ្លាស់ប្ដូរសមាសភាពថ្នាក់ដឹកនាំ មិនមែនជាបញ្ហាចោទនៅក្នុងវិស័យនីមួយៗនោះទេ ប៉ុន្តែត្រូវផ្ដោតទៅលើដំណោះស្រាយដែលមានលក្ខណៈជាប្រព័ន្ធ ព្រោះមេដឹកនាំដែលមានលទ្ធភាព សមត្ថភាពនៅក្នុងការដឹកនាំ ពិតជានឹងអាចបន្តគ្រប់គ្រងនិងនាំវឌ្ឍនភាពថ្មី និងដោះស្រាយបញ្ហាប្រឈមប្រកបដោយប្រសិទ្ធភាពខ្ពស់។

បន្ថែមពីនេះ ចំណុចអាទិភាពដែលរាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា គួរតែផ្ដោតការយកចិត្តទុកដាក់នៅចំពោះមុខនាពេលបច្ចុប្បន្ននេះគឺ ការរៀបចំដោះស្រាយប្រព័ន្ធការងារនៃក្រសួងស្ថាប័នចំណុះឱ្យរាជរដ្ឋាភិបាល ដើម្បីឱ្យឥស្សរជនដែលមានសមត្ថភាពអាចបញ្ចេញអស់នូវសក្ដានុពលរបស់ខ្លួនមាន ចៀសវាងមន្ត្រីឬថ្នាក់ដឹកនាំក្រសួងស្ថាប័នមានសមត្ថភាពហើយ ប៉ុន្តែមិនអាចយកសមត្ថភាពទៅអនុវត្តនៅក្នុងតួនាទីនិងមុខតំណែងរបស់ខ្លួនដែរ ដោយសារតែផលវិបាកនៃប្រព័ន្ធការងារ។

ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយ រាជរដ្ឋាភិបាលគួរតែលើកទឹកចិត្តដល់បុគ្គល ដែល មានសមត្ថភាព និងមានមនសិការជាតិពិតប្រាកដ ឱ្យមានលទ្ធភាពបំពេញតួនាទីមុខតំណែងដែលសមស្រប ព្រោះបើទោះបីជាប្រព័ន្ធការងារមានភាពស្មុគស្មាញយ៉ាងណា ក៏គេអាចជម្នះឱ្យស្ថាប័នដែលស្ថិតនៅក្រោមការដឹកនាំរបស់ខ្លួន មានវឌ្ឍនភាពឆ្ពោះទៅមុខផងដែរ៕