«បើមិនបានជួយជាតិ សូមកុំឱ្យក្លាយជាបន្ទុករបស់ជាតិ»

ការបញ្ចេញមតិរបស់បងប្អូនយើងមួយចំនួន​តាមបណ្ដាញព័ត៌មានសង្គមនាពេលកន្លងមក និងជាពិសេស ​នាពេលថ្មីៗនេះ បានបង្ហាញឱ្យឃើញពីកម្រិតសមត្ថភាពរបស់ពួកគាត់ក្នុងការគិតប្រកបដោយភាពហ្មត់ចត់ វិចារណញាណ ភាពគ្រប់ជ្រុងជ្រោយ និងភាពសមហេតុផល និងការវិភាគបែបវិចារវិទ្យាសម្ភារនិយម និងវិចារវិទ្យាមនោនិយម។

ប៉ុន្តែស្ថានភាពនេះ, មួយផ្នែកបង្ហាញឱ្យឃើញពីចំណុចខ្វះខាតនៃប្រព័ន្ធអប់រំរបស់យើង​ ដែលមិនអាចបង្រៀនឱ្យប្រជាពលរដ្ឋយើងឱ្យចេះអំពីរបៀបគិតនិងពិចារណាឱ្យបានពេញលេញ​។ ទន្ទឹមនឹងនេះ បណ្ឌិត បញ្ញវន្ត និងវិជ្ជាករដទៃទៀត ក៏មានចំណែកទទួលខុសត្រូវក្នុងរឿងនេះដែរ ដែលមិនបានរួមចំណែកឱ្យស័ក្តិសមនឹងតួនាទីរបស់ខ្លួនក្នុងរឿងនេះ។ សូក្រាត បាននិយាយថា «ខ្ញុំមិនអាចបង្រៀននរណាម្នាក់អំពីអ្វីមួយនោះទេ ខ្ញុំគ្រាន់តែអាចធ្វើឱ្យពួកគេចេះគិត (I cannot teach anybody anything. I can only make them think)»។

ដូច្នេះ ការបង្រៀនឱ្យប្រជាពលរដ្ឋចេះគិត ចេះពិចារណា ជារឿងសំខាន់ណាស់ ប៉ុន្តែ យើងមិនអាចធ្វើបានក្នុងរយៈពេលខ្លីទេ គឺវាត្រូវការពេលវេលាស្ទើរតែមួយជំនាន់មនុស្ស។ បើយើងគិតគូរពីឥឡូវនេះ យ៉ាងហោចណាស់ ២០ទៅ២៥ឆ្នាំខាងមុខ ទើបយើងឃើញលទ្ធផល ពោលគឺត្រូវបណ្ដុះផ្នត់គំនិតមនុស្សចាប់តាំងពីថ្នាក់មត្តេយ្យសិក្សាឡើងទៅ រហូតដល់កម្រិតឧត្តមសិក្សា ឬក្រោយឧត្តមសិក្សា។

ការវិនិយោគទៅលើផ្នត់គំនិតមនុស្សជាការវិនិយោគដ៏ត្រឹមត្រូវ ចាំបាច់ និងមិនអាចខ្វះបាន និងមានតម្លៃបន្ថែមខ្ពស់បំផុត។ ការវិនិយោគនេះ ត្រូវតែធ្វើជាប់ជាប្រចាំនិងយូរអង្វែង។ គុណភាពនៃការគិតរបស់ប្រជាពលរដ្ឋបែបណា គុណភាពនៃសង្គមបែបនោះ។

ការយកចិត្តទុកដាក់របស់រាជរដ្ឋាភិបាលលើការវិនិយោគលើមូលធនមនុស្សត្រូវដើរទន្ទឹមគ្នាជាមួយនឹងការខិតខំរបស់ប្រជាពលរដ្ឋក្នុងការអភិវឌ្ឍសមត្ថភាពខ្លួនឯង។ ទាំងរាស្ត្រ​និងរដ្ឋត្រូវដើរស្រុះជើងគ្នាក្នុងចង្វាក់បេះដូងតែមួយ ទើបជាតិយើងអាចទៅមុខបានប្រកបដោយមោទនភាព​និងនិរន្តរភាពជាមួយនឹងសន្តិភាពនិងស្ថិរភាពរឹងមាំយូរអង្វែង យុត្តិធម៌សង្គមពេញលេញ និងការអភិវឌ្ឍប្រកដោយបរិយាបន្ន។

ប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរ​គ្រប់ស្រទាប់វណ្ណៈនិងគ្រប់​និន្នា​ការ​​នយោបាយ ត្រូវតែអនុវត្តនូវការប្តេជ្ញាចិត្ត​របស់យើង​ដែលបានចារឹកទុក​ក្នុង​រដ្ឋធម្មនុញ្ញ​របស់​យើង​គឺ «ភ្ញាក់រលឹក ក្រោកឈរឡើង ចងបាច់ឆន្ទៈមោះមុត ប្ដូរផ្ដាច់ រួបរួមគ្នា​ពង្រឹង​ឯកភាពជាតិ រក្សា ការពារ ទឹកដីកម្ពុជា អធិបតេយ្យថ្លៃថ្លា និងអារ្យធម៌​អង្គរដ៏បវរ»។

ចុងក្រោយ, «បើមិនបានជួយជាតិ, សូមកុំឱ្យក្លាយជាបន្ទុករបស់ជាតិ»៕

សំណេរដោយលោកបណ្ឌិត គិន ភា ប្រធានវិទ្យាស្ថានទំនាក់ទំនងអន្តរជាតិ នៃរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា នៅថ្ងៃទី២៩ ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០២៤